Yapı Kredi Sermet Çifter kütüphanesi y-29 numarada kayıtlı 18. yüzyıla ait bir mecmûa (Yk.160b-227a) çevriyazılı metin-inceleme

Abstract

Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan “Mecmûʻa-ı Eş’âr”adlı mecmûʻa, Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesinde 29 numarada kayıtlı olup tasnif numarası 112’dir. Ciltsiz olan eser toplam 219 varaktan oluşmaktadır. Bu teze konu olan varaklar 160b-227a arası olup mecmûʻanın son bölümüdür. 18. yüzyılda istinsah edildiği düşünülen eserin dili Türkçedir ve mecmûʻada eserin mürettibi ile ilgili kayıt bulunmamaktadır. Eserin ilgili bölümü üzerinde bugüne kadar herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmada; mecmûʻada 160b-227a arasında yer alan şiirleri transkripsiyon alfabesine aktarmak, vezin ve nazım biçimlerinibilimsel yöntemle incelemek ve mecmûanın Klasik Türk edebiyatındaki yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. “Giriş” bölümünde mecmûʻanın fizikî ve tertip özellikleri, mecmûʻada bulunan şairler ve şiirlerinin sayıları, muhteva özellikleri, mecmûʻada incelenen bölümle ilgili bazı tespitler, metnin kuruluşunda izlenen yöntem ve 7 alt başlık altında incelediğimiz nazım şekilleri bölümleri yer almaktadır. Çalışmanın ikinci bölümü olan “Metin”de 160b-227a varakları arasında bulunan şiirler transkribe edilmiştir. Bu kısımda üzerinde çalışma yapılan şairlerin şiirleri arasında dipnotlarla mukayese yoluna da gidilmiştir. “Sonuç” bölümünde ise eser hakkında ulaşılan sonuçlar ve değerlendirmeler yer almaktadır. Çalışmada son olarak eser hakkında MESTAP (Mecmûʻaların Sistematik Tasnifi Projesi) tablosu hazırlanmıştır. İncelediğimiz bölümde 15, 16, 17 ve 18. yüzyıllara âit bazı şâirlerin gazel, rubâi, kıt’a, nazm müfred, tahmis, müseddes ve tarih olmak üzere çeşitli nazım şekilleri bulunmaktadır. Nazım şekillerinin çeşitliliğinden dolayı her bir nazım şekli ayrı başlıklar altında incelenmiş, şair ve şiir numaraları için ayrı tablolar oluşturulmuş ve bölümlerdeki şiirler için ayrı ayrı numaralandırma yapılmıştır.