Türk resim sanatında köy teması

Abstract

Sanat tarihinde köy konusu edebiyattan resme kadar farklı dönemlerde önem kazanmış ve daha fazla eser ortaya konmuş, çoğunlukla da bu çalışmalar düşünsel veya ideolojik kaygılarla üretilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle köy olgusu ve Batı resim sanatında köy teması genel olarak ele alınmış sonrasında ise Türk resim sanatında köy teması batı anlayışı öncesi ve doğrudan batı anlayışına dönük ayrıca çağdaş Türk resim sanatı olarak incelenmiş olup köy teması günümüze kadar olan süreçte resim çevrelerinde yer edinen oluşum, gruplar ve bireysel yaklaşımlar dikkate alınarak irdelenmiştir. Kırsal yaşam ile şehir yaşamının belirgin bir biçimde birbirinden ayrılmadığı Batı anlayışı öncesi dönemde sosyo-ekonomik sınırlar yoğunluklu olarak saray ve çevresi ile taşra arasında gözlemlenmektedir. Bu nedenle resim sanatında köy teması ayrıcalıklı bir yer edinmemektedir. Çağdaş Türk resim sanatının ilk döneminde de köy teması öne çıkmamaktadır. Köy ya da kırsal yaşamı ele alan ressamlar daha çok izlenimci bir üslupla manzara türünü benimsemişlerdir. İzleyen yıllarda özellikle 1938 sonrasında köy temasının Türk resminde öneminin arttığı gözlemlenmiştir. 1938 yılından 1944 kadar milli sanat bilincini geliştirmek amacıyla gerçekleştirilen yurt gezileri ile dönem ressamları kırsal konulara yönelmişlerdir. Bu dönemde Müstakiller ile birlikte bu gezilere katılan D Grubu sanatçıları da resimlerinde yoğun bir şekilde köy temasını kullanmıştır. Yeniler ve Onlar Grubunun genel eğilimleri yönünde biçimlenen dönem de Türk resim sanatında köy teması yoğun bir şekilde ele alınmıştır. Bu dönem ressamlarının toplumcu gerçekçi eğilimleri onları toplumsal sorunları resmetmeye yöneltirken, köy teması çoğunlukla kente göç bağlamında toplumsal konuların bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. 1950 yılı sonrası Türk resminde ise konu çeşitliliği oldukça fazladır. 1950 öncesi Türk resim sanatına kıyasla bu dönemde köy temasına sıklıkla yer verilmiştir. Ancak bu resimlerin her biri hem tarz hem de teknik olarak farklılık arz etmektedir. 1950 sonrasında köy teması bağlamında öne çıkan tek grup Yeni Dal Ressamları olmuştur. Ancak bu ressamlar da köy ile ideolojik olarak ilgilenmiş ve çoğunlukla toplumsal sorunlar zemininde bu konuya yönelmiştir. Bununla birlikte köy temasına resimlerinde toplumsal sorunlar bağlamı dışında yer veren ressam yok denecek kadar azdır.