Satala Antik Kenti Roma Dönemi Yazıtlar Kataloğu

Abstract

Bu projede Antikçağ’da Armenia Minor (Küçük Armenia) olarak adlandırılan coğrafi bölge ile Roma İmparatorluk Dönemi’nde provincia Cappadocia (Kappadokia Eyaleti) yönetim bölgesi sınırları içerisinde bulunarak, M.S. I. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Roma lejyon birliklerinden legio XVI Flavia Firma’nın, M.S. II. yüzyılın başlarından (yak. 114’ten) itibaren ise legio XV Apollinaris’in karargâhlarına ev sahipliği yapmış Satala antik kentinin Eski Yunanca ve Latince yazıtlı Roma Dönemi buluntularının kataloglanması amaçlanmıştır. Günümüzde Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Gümüşhane İli, Kelkit İlçesi, Sadak Köyü’ne konumlanan Satala kentinde 2017 senesinden itibaren Gümüşhane Müze Müdürlüğü başkanlığında, Bartın Üniversitesi’nden Doç. Dr. Şahin YILDIRIM’ın bilimsel danışmanlığında arkeolojik kazılar yürütülmektedir. Çalışmanın ilk aşaması olarak, arkeolojik kazılarda bulunan ve Satala Kazıevi Deposunda korunan; Sadak Köyü içerisinde ekip üyelerimizle yaptığımız incelemelerde yerinde tespit edilen ve ayrıca Gümüşhane Müzesi’nde sergilenen Satala’ya ait Roma Dönemi yazıtlı buluntular kayıt altında alınmıştır. Bunların yanı sıra 1860’lı yıllardan itibaren John George TAYLOR, Alfred BILIOTTI, Vincent W. YORKE, David French, Timothy MITFORD gibi Batılı araştırmacılarının kentte yaptıkları yüzey araştırmalarının sonucu olarak kayda geçtikleri ve yayınladıkları yazıtlar, hem antik kent sınırları içerisinde yaptığımız çalışmalarda yeniden tespit edilmeye çalışılmış hem de tüm bu yazıtların yayındaki tüm bilgileri, güncel durum ve konumları kendi katalog çalışmamıza dahil edilmiştir. Neticede, tüm yazıtların envanter numaraları, buluntu yerleri, ölçüleri, tanımları, Hellence-Latince orijinal metinlerinin transkripsiyonları, Türkçe ve İngilizce çevirileri ve tarihlemeleri, uluslararası epigrafik yazım kuralları çerçevesinde ilk defa MicroSoft Office Word programında kapsamlı bir katalog altında toplanmıştır. Bu katalogda tüm yazıtlı eserler, ait oldukları dönemlerine ve niteliklerine göre, ayrı ayrı gruplandırılmış ve numaralandırılmıştır. Buna göre, “Gümüşhane Müzesi’ndeki Asker Mezarlarının Yazıtları”, “Diğer Roma Onurlandırma ve Mezar Yazıtları”, “Miltaşı Yazıtları”, “Komşu Kentlerde Bulunan Satala Askerlerinin Mezar Yazıtları”, “Legio XV Apollinaris Damgalı Kiremitler” ve ayrıca yeni yazıtların kataloglandığı “Satala’da Bulunan Yeni Yapı Yazıtları ve Adakları” başlıkları altında toplam 45 yazıt değerlendirmeye alınmıştır. Bunlarla paralel olarak tüm figürlü ve sahip oldukları içerikleri bakımından değer gösteren seçtiğimiz yazıtlı eserlerin bilgisayar çizimleri de uzman arkeolog Sinem Mutlu (M.A.) tarafından Corel X6 programıyla gerçekleştirilmiştir. Projede hedeflenen amaçlardan birisi olarak yazıtlara ilişkin tüm bilgiler ve ilgili görselleri uzman arkeolog Aleyna Şan tarafından dosyalama ve fişleme programı niteliğindeki “file-maker” programına aktarılmıştır. Bu sayede tüm bilgilere ilişkin olarak dosyalar içerisinde arama (search) çalışması yapılabilmektedir ve bilgiye daha sağlıklı ve kayıpsız bir şekilde ulaşılabilmektedir. Tüm bu çalışma bağlamında Satala kentinin epigrafik verileri ilk kez bilgisayar ortamında dijital olarak kayıt altına alınmış olup bu katalog çalışmasının yurtdışı ve yurtiçi yayın çalışmaları da tarafımızca devam ettirilmektedir.