Atatürk Kitaplığı 973 numarada kayıtlı Mecmû'a-yı Eş'âr (çeviriyazılı metin-inceleme)

Abstract

Bu çalışmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında, OE_Yz_0973 numarasıyla kayıtlı bulunan şiir mecmuasının 155b-191b varak aralığı işlenmektedir. İşleyişte, mecmuanın dışrak ve fiziki özelliklerinden içrek ve muhteva özelliklerine doğru bir gidişat takip edilmiştir. Bu sebeple birinci bölümde ilkin nüsha tavsifiyle fizik, sonra çeşitli alt başlıklar altında içerik ortaya konmuştur. İçerik, mecmuayı bütünüyle yansıtacak şekilde ayrıntılı sunulmaya çalışılmıştır. Burada mecmuanın tertibiyle ilgili fikir vermesi açısından tertip hâlinde olan ve olmayan unsurlardan başlanıp şairler ve şiir sayılarına, kullanılan nazım şekilleri ve aruz kalıplarına, son olarak muhteva özelliklerine yönelik bilgiler bulunmakta; bunlardan toplu görünümüne ihtiyaç duyulabilecek malumatın dökümünden oluşan tablolar yer almaktadır. Mecmuanın tanıtıldığı "Tanıtım" bölümünü, mecmuanın tanıttıklarından oluşan "Tespitler" bölümü izlemektedir. Bu bölümün ilk kısmı mecmuanın tanıttığı, "divanlarda olmayan beyitler"i ihtiva etmektedir. Burada Muhibbî ve Zâtî divanlarında olmayan beyitlere yer verilmiştir. Bölümün ikinci kısmı "divanlarda aynıyla olmayan beyitler"dir ki, burada konu alınan, mecmuaların edebiyat tarihi içindeki işlevine ilişkin çıkarsamalara yönlendiren belirleyici nüsha farklarına sahip bir takım beyitlerdir. Divanlardakilerden farklı oluşlarının mecmualara özgü vardırdıkları çeşitli sonuçlar burada ifade edilmiştir. Bu bölüm çalışmayı, mecmuaların edebiyat tarihine yararlarını teyid ve bu mecmuanın da öylesi bir mecmua olduğunu tespit karakterine bürümüştür. Mecmuaya dair takdim, tahlil ve tespitlerin olduğu ilk bölümün peşinde mecmuanın çeviriyazılı metni meskûndur. Şiirler mevcut divanlardakilerle mukayese edilmiş, nüsha farkları ve gerekli açıklamalar dipnotlarda belirtilmiştir. Çalışmanın bundan sonrası MESTAP tablosu; çalışma yekûnunun doğurduğu sonuç ve kaynakların sıralanmasını içermektedir.