Mimar Sinan Fine Arts University Institutional Repository
DSpace@MSGSÜ digitally stores academic resources such as books, articles, dissertations, bulletins, reports, research data published directly or indirectly by Mimar Sinan Fine Arts University in international standarts, helps track the academic performance of the university, provides long term preservation for resources and makes publications available to Open Access in accordance with their copyright to increase the effect of publications.Search MSGSÜ
Doğu Türkçesiyle yazılmış Râhatü'l-Kulûb (1b-44a) (Filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Abstract
Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan Râhatü'l-Kulûb adlı eser, İsveç Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi Doğu Türkçesi Yazmalar Kataloğunda 478 numarada kayıtlıdır. Çalışma, metnin 1b-44a yapraklarıyla sınırlıdır. Eserin dünyanın çeşitli kütüphanelerinde aynı adı taşıyan yirmiden fazla Arap harfli yazması bulunmaktadır. Râhatü'l-Kulûb, 1885/86 yılında Doğu Türklük sahasında istinsah edilmiş dinî-didaktik bir metindir. Eser, Doğu Türkçesiyle (yaygın adıyla Çağatayca/Çağatay Türkçesi) yazılmıştır. 19. yüzyılda istinsah edilen metin, klasik dönem metinlerinin dil bilgisi özelliklerinin yanı sıra Klasik Sonrası Doğu Türkçesinin dil bilgisi özelliklerini de göstermektedir. Bunun yanı sıra metinde yer yer Doğu Türkçesinin bugünkü uzantısı olan Özbek Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin dil özellikleri de görülmektedir. Dolayısıyla eser; çağdaş Türk lehçelerine giden sürecin takip edilebilmesi bakımından, 19. yüzyılda Doğu Türkçesinin durumunu göstermesi bakımından ve ileride yapılacak olan Türk dili ve tarihi araştırmalarına katkı sağlaması bakımından önem taşımaktadır. Tezin içeriği; "Giriş", "Filolojik İnceleme", "Çeviri Yazılı Metin," "Dizin" ve eserin "Tıpkıbasım"ından oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde tezin amacı belirtilmiş, Râhatü'l-Kulûb' un Arap harfli yazmaları hakkında bilgiler verildikten sonra üzerinde çalışılan Uppsala yazmasının tavsifi yapılmıştır. Ardından eserin dili ve dahil olduğu Klasik Sonrası Doğu Türkçesi dönemi hakkında bilgi verilmiş ve konuşma dilinin yazı diline nasıl yansıtıldığını göstermek amacıyla eserde tespit edilen yerel unsurlara yer verilmiştir. Eserin dil bilgisi özelliklerinin incelendiği bölümde metnin ana hatlarıyla dil bilgisi özellikleri, metinde dikkat çeken yazımlar, dikkat çeken ses bilgisi, şekil bilgisi özellikleri ve metnin söz varlığı üzerinde durulmuştur. Ardından Arap harfli metin çeviri yazılı alfabeye aktarılmıştır. Dizin bölümünde sözcüklerin metinde kullanılan anlamları verilmiş ve ilgili sözcüklerin kaynak dilleri belirtilmiştir. Tıpkıbasım bölümünde Arap harfli yazmanın tıpkıbasımı verilmiştir.
Collections
- Sosyal Bilimler Enstitüsü [1783]
