Abstract
The domestic architecture and urban planning in the Classical Era are discussed in relation to the notions of democracy and equality in most studies. In these researches, usually both sides of the Aegean are considered without any distinction despite the fact that the political and social structure and thus the organization of domestic layout differed in Anatolia and Greece. Just as it is not possible to identify a single, homogenous Greek culture until the Hellenistic Era, it is also not sensible to claim that there was a consistent democratic governance in West Anatolia which remained under the Persian rule between 546-334. 2 The Greek houses of West Anatolia are discussed in terms of how the political ideas of democracy and equality might have been influential in their architectural layout within this background. The grid plan, equal house plots (insulae) and identical type-houses are considered as aspects of the principle of equality while the oikos is considered as a space pursuing the spatial tradition of the Mycenaean palaces and the andron as a sign of shared political power among citizens.
Klasik Dönem Yunan konutunun ve kentinin mekan organizasyonu çoğu araştırmacı tarafından demokrasi ve eşitlik ilkeleri ile bağlantılı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmalarda çoğunlukla Ege’nin iki yakası bir arada ele alınıp değerlendirilse de aslında politik ve toplumsal yapı ve bununla ilişkili olarak kent ve konut mekanının organizasyonu Anadolu’da ve Yunanistan’da değişkenlik göstermektedir. Helenistik Döneme kadar bütüncül bir Yunan kültüründen söz edilemediği gibi 546-334 yılları arasında (aralıklarla da olsa) Pers egemenliği altında olan Batı Anadolu’da, Atina’daki gibi bir demokrasiden söz etmek de mümkün olmamaktadır. Bu bağlamda, çalışmada Klasik Dönem boyunca çoğunlukla satraplık ile yönetilen Batı Anadolu kentlerindeki Antik Yunan konut mekanının demokrasi ve eşitlik ilkeleri ile ilişkisine odaklanılmıştır. Bu ilişki, eşitlik ilkesinin konut organizasyonundaki tezahürü olarak düşünülen grid plan, eş konut parselleri (insulae) ve tip-evler, Miken saraylarındaki mekan geleneğini devam ettirdiği iddia edilen oikos ve siyasi erkin vatandaşlar arasında paylaşıldığının bir göstergesi olduğu düşünülen andron mekanları üzerinden incelenecektir.