Özgürlük ve Baskının Mekansal Temsili

Abstract

Öz Normlar ve idari yap lara ba¤l oluflmufl, gelifltirilmekte ve dönüfltürülmekte olan biçimlerin, özellikle de yap l çevrenin insan do¤as , haklar ve güvenli¤ine uygunlu¤unun sorgulanmas nda, özgürlük idealinin gün- demde tutulmas n n önemli rolü bulunur. Kavramsal olarak, özgürlük anlay fl ve bask ya mutlak karfl tl ¤ kapsayan düflünce ak fl , anarflist felsefe ile ele al nm flt r. Anarflist yaz nda özgürlükçü tutumlar n öne ç kt ¤ kimi dönemler ve mekanlar, simgeleflmelerine ra¤men anarflik olarak nite- lendirilmemifltir. Anarflist olarak nite- lendirilen tutumlar mekânsal tan mlamalarla buluflturan özgürlük kavram , insan-çevre- mekan iliflkilerinde, ço¤unlukla, bask ve gerilim oluflturan olgular ile gündeme gelmektedir. Süregelen mekânsal tutumlarda özgürlü¤ün öne ç kt ¤ e¤ilim ve hareketler ise, mekan üreten ve kullananlar n yaflam ve özgürlük kavray fllar ölçüsünde, bulunduk- lar mekan ve zaman n kal plar n oldu¤u kadar k s tlay c ve statükocu kal plar aflma biçiminde aç ¤a ç kabilmektedir. Bu ba¤lamda farkl dönem ve kültürlere özgü mekânsal geliflmelerdeki tutumlar çak flt rmak, özgürlük gereksinimi ile geliflen tutumlar n insan-çevre-mekan iliflkilerinde nas l etkiler b rakt ¤ n aç ¤a ç kar r ya da görünür k lar. Abstract

Keeping freedom as an ideal on agenda is essential for the interrogation of norms and forms that have been constituted, generated and cultivated with relevance to the convenience of man-made environment to human nature, rights and security. Regarding this ideal, the current of thought, conceptualy comprising freedom as absolute rejection of repression and dominion has been developed within the anarchist philosophy. The attitudes that are characterised as anarchist and spatial definitions coincide through freedom as a term, then come into question along with repressive facts concerning human-environment-place relations. In spatial develeopments, prevalent tendencies and movements are emerged and spreaded with extent of determinations of those that produce and use the places in this context; and are revealed over manners that exceed the status quo patterns repressing time and place. In this context, cross-cultural evaluations on human-environment-place relations released from place-time limitations would potentially reveal and highlight brand- new relations concerning diverse attitudes on spatial developments through need for freedom. Anahtar Kelimeler: Mekan, ÖzgÜrlÜk, Temsil, fade, Norm.