Yüksek yapıların tasarımında biçim-taşıyıcı sistem ilişkisinin irdelenmesi

Abstract

Yüksek yapılar günümüzde kentlerde dikey yerleşme zorunluluğunun yanı sıra ülkeler ve büyük kurumlar için güç ve prestij göstergesi unsurlara dönüşmüştür. Ülkeler ya da kurumlar artık mimarinin sınırlarını zorlayan, en yüksek ya da biçimsel olarak en farklı olanı yapma yarışına girişmişlerdir. Bu bağlamda özellikle son yıllarda yüksek yapılarda prizmatik kutu biçimlerden sıra dışı biçimlere doğru bir yönelim görülmektedir. Bu çalışmada yüksek yapılar, geliştirilen öneri doğrultusunda biçimsel açıdan sistematik olarak sınıflandırılmış, her sınıflandırmaya ait yapımı tamamlanmış yüksek yapılar incelenmiştir. Analizler sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda yüksek yapı tasarımcılarının sıkça karşılaştığı ‘Hangi biçim hangi taşıyıcı sistemle taşınabilir?’ sorusunun yanıtını vermek üzere karşılaştırma tabloları oluşturularak tasarım sürecine veri sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmanın girişini oluşturan ilk bölümde, ele alınan problemin tanımı yapılarak, çalışmanın amacı, yöntemi, kapsamı, sınırlamalar ile bu konuda yapılmış diğer çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde yüksek yapının tanımı ve kısa tarihsel geçmişi yapılmış, ardından yüksek yapılarda uygulanan strüktürel sistemler tanıtılarak biçim-taşıyıcı sistem ilişkisi kurulmadan önce, uygulamada var olan sistemler tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde yüksek yapılar için biçime dayalı bir sınıflandırma oluşturulmuş, dördüncü bölümde de her bir sınıflandırmaya ait en az iki örnek üzerinden biçimtaşıyıcı sistem ilişkisi temel alınarak bilgiler derlenmiş, tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmanın beşinci bölümünde elde edilen veriler karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde çalışma kapsamında elde edilen veriler değerlendirilerek ‘yüksek yapı biçimi-taşıyıcı sistemi’ ilişkisi temelinde öneriler sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Yüksek yapı, Biçim, Taşıyıcı sistem