Zeynep İnankur armağanı: modernizmin başkentleri

Abstract

Prof. Dr. Zeynep İnankur’un Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Anabilim Dalı öğretim üyeliğinden emekliliği sonrasında hazırlanan bu armağan kitabı, klasik armağan kitaplarından farklı olarak, İnankur’un çalışma alanlarını kapsayan bir yaklaşımla tasarlandı ve "Modernizmin Başkentleri" olarak adlandırıldı. Modernizmin her şeyden önce bir "kent" meselesi olduğu gerçeğinden yola çıkılarak oluşturulan bu başlık doğrultusunda kitap, kronolojik bir dizilimle şekillendirildi.

Kitapta yer alan ilk yazı, "15. Yüzyılı Duyumsamak ve Sassetti Şapeli Örneği"dir. 15. yüzyılın entelektüel dinamiklerinin modernizme giden yolu açtığı göz önünde bulundurularak, bu yazı kitabın açılış yazısı olarak sunulmuştur. Ardından, "Osmanlı Resminde Avrupa Imgesine Bakış", "Osmanlı Saray Albümlerinde 17. Yüzyıl Nakkaşlarının Tek Figür Resimleri" ve "İktisat Tarihiyle Sanat Tarihinin Bir Kesişmesi: Manchester'de Sultan Abdülaziz Konulu Bir Tablo" başlıklı yazılar, İnankur’un çalışma alanlarıyla kesişen yazılardır.

İnankur’un, Reina Lewis ve Mary Roberts ile ortak editörlüğünü üstlendiği The Poetics and Politics of Place: Ottoman Istanbul and British Orientalism adlı kitabına da referans veren, "The Heterochronic Poetics of an Istanbul Interior" başlıklı yazı, önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca, "Oryantalizm ve Karşı Oryantalizm" başlıklı yazı, İnankur’un çalışma alanlarından birine teorik bir yaklaşım sunarken, "Sultan II. Abdülhamid'in 25. Cülüs Yıldönümü Kutlamaları: Büyük Millî Bayram ve Tebrikname-i Milli" yazısı, döneme dair belgelerle ışık tutmaktadır.

"Fransız Devrimi'nde Konvansiyon Meclisi Dönemi ve Jacques Louis David" yazısı, İnankur’un yürütmüş olduğu "19. Yüzyıl Avrupa'sında Resim ve Heykel Sanatı" dersiyle modernizm arasında bir köprü kurmakta, "Modernizm ve Dr. Albert C. Barnes: Nev’i Şahsına Münhasır Bir Koleksiyoner" başlıklı yazı ise modernist döneme bir giriş yapmaktadır.

"Osmanlı'nın Estetik Bilincinin Göstergesi Olarak Şeker Ahmet Paşa Resimlerinde Yücelik Anlayışı" ve "Yüce Kavramı Bağlamında Şeker Ahmet Paşa'nın Ormandaki Oduncu Resmi Üzerine Bir İnceleme" yazıları, Osmanlı'daki zihin değişimini Şeker Ahmet Paşa üzerinden incelerken, "Serata Futurista: Fütürist Akşamlar" ve "Vitebsk Halkın Sanat Okulu'ndan Unovis'e (1917-1922)" başlıklı yazılarla 20. yüzyıl Avrupa'sındaki dönüşümler ele alınmaktadır.

"Türkiye'de Modern Sanatın Algılanışı ve Modern Sanat Tarihinin Yazımındaki Sorunlar" başlıklı yazı, Batı’daki dönüşümün Türkiye sanat tarihi yazımı üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini tartışmakta; "Türkiye'de Art Déco Estetiği Etkisindeki Resim Sanatı" ise Türkiye'de Erken Cumhuriyet dönemi resim sanatına yeni bir okuma önerisi sunmaktadır. "Kumburgaz’da Çocuk ve Bir Belle Epoque" başlıklı yazı ise dönemin mimari perspektifinden kişisel bir tanıklık sunar.

"Namık İsmail ve Venedik" başlıklı yazı, Namık İsmail’in Venedik üzerine yazıları ve resimleri üzerinden bir sanatçı okuması yaparken, "Uç İstanbul Üç Kadın Uç Resim" başlıklı yazı, modernizmin kadına bakış biçiminin edebiyat ve resimdeki paralelliklerini ele almaktadır. "Türk Kadın Sanatçılarının Modernizmin Oluşumuna Katkısı" başlıklı yazı, modernizmin sembollerinden biri olan kadın konusuna odaklanırken, "Paris Ekolü ve Bu Bayan Ressam: Sanat Tarihi Kitaplarında Dışlama Senaryoları" başlıklı yazılar ise feminist bir bakış açısı sunmaktadır. "Bir Türk Ressam: Tiraje Dikmen (1923-2014)" başlıklı yazı, bir sanatçı okumasına yer verirken, "Maurice Pialat İstanbul Belgeseli: Oryantalizm'den Sonra Bir Doğu Şehri Olarak İstanbul" başlıklı yazıda, Oryantalizm sonrası Doğu algısı teorik bir bakışla ele alınmaktadır.

"Modernizmin Başkentleri" adlı kitap, temaya doğrudan yaklaşan yazıların yanı sıra, temayla dolaylı olarak ilişkilendirilen yazılara da yer verir ve bu yazılar kitabın ikinci kısmını oluşturmaktadır. "Natalya Viktorovna Polosmak'ın Hayatı ve Çalışmalarına Genel Bir Bakış" başlıklı yazı, bir araştırmacı biyografisi sunarken, "İstanbul/Orhaniye Kışla Camii'nin Mimari Özellikleri Kalemişi Süsleme Programı" başlıklı yazı, Batılılaşma dönemi ile birlikte hayatımıza giren bir mimari tür ve bezemeler üzerine odaklanmaktadır.

Modernizmin Başkentleri kitabı, Prof. Dr. Zeynep İnankur’a, meslektaşları ve öğrencileri tarafından armağan olarak kaleme alınan 24 değerli yazıdan oluşmaktadır. Bu armağan kitabının, alanında önemli bir başvuru kaynağı olmasını temenni ederken, yazılarıyla kitabı zenginleştiren değerli yazarlara ve son okumayı yapan Dr. Öğretim Üyesi Ali Kayaalp’e teşekkür ederim./

Prof. Dr. Burcu Pelvanoğlu