Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Açık Bilim, Sanat Arşivi
Açık Bilim, Sanat Arşivi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.MSGSÜ'de Ara
Yersel yakın mesafe fotogrametrisi ile 3B obje modellemede başarı kriterleri: Perinthos Antik Kenti taş eserleri örneği
Özet
Fotogrametrinin arkeolojik kullanımı daha çok yapı, topografya ve kazı alanı
belgeleme işlerinde yoğunlaşmıştır. Obje özelinde fotogrametri yöntemi kullanılarak
gerçekleştirilen 3B belgeleme işlerine ilişkin çalışmaların sayısı yeterli değildir.
Arkeolojik bir kazı alanında en fazla saptanan ve veri üretme potansiyeli yüksek olan
eserler tekil objelerdir. Bu tekil objeleri seramikler, sikkeler, heykeller, kabartmalar,
mimari elemanlar olarak gruplamak mümkündür. Fotogrametrik yöntemler ile bu
eserlerin belgelenmesi, yayın çalışmaları için bilimsel veri ve dijital sergi çıktıları
üretir. Bu şekilde arkeolojik kazılar için makro ölçekte çok güçlü bilgi kaynaklarına
dönüşme potansiyeli oldukça yüksektir.
Fotogrametrinin kritik süreçlerinden olan merkezi projeksiyon matematiği ve izdüşüm
geometrisi hesaplamaları, başarıyı etkileyen birinci faktörlerdir. Günümüzde bu
hesaplamalar yazılımlar aracılığı ile otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. Ancak
yazılım, bu hesaplamaları gerçekleştirip 3B model üretebilmek için ihtiyacı olan ham
veriyi kullanıcının çektiği fotoğraflardan alır. Dolayısı ile kullanıcının, tüm bu
verilerin fotoğraflarda doğru bir şekilde nasıl oluşacağını, bu verinin oluşturulmasına
etki eden faktörleri, bu faktörlerin başarıyı etkileme oranlarını bilmesi gerekir.
Böylelikle amatör bir kullanıcı, hassas ve doğru bir 3B model üretebilir.
Bu tez çalışmasında yukarıda ele alınan konular, bulut sisteminde çalışan ReCap Photo yazılımı kullanılarak Perinthos antik kentine ait tekil taş eserlere uygulanan
fotogrametrik 3B modelleme çalışmalarından elde edilen bulgulara dayanmaktadır.
Yöntem ve sonuçlar aşağıdaki gibidir:
Arkeolojik taş eserler orijinal kullanım şekillerine göre sınıflandırılmıştır. Bu
sınıflandırmaya göre 3B modelleme çalışmalarına başlanmıştır. Modelleme
çalışmalarında, yersel yakın mesafe fotogrametrisi genel iş adımları uygulanmıştır. Bu
adımlar sırasıyla, fotoğrafların çekilmesi, modellemeye uygun olmayan fotoğrafların
elenmesi, modellemeye uygun olan fotoğrafların yazılıma yüklenmesi, 3B modelin
oluşturulması, ölçeklendirmelerin yapılması, ortofotoların üretilmesidir. Oluşturulan
3B modeller ‘başarılı olanlar’ ‘yarı başarılı olanlar’ ve ‘başarısız olanlar’ diye üçe
ayrılmıştır. Üretim süreçleri, kullanılan veri ve oluşturulma şekillerine göre başarıya
etki eden faktörler belirlenmiştir. Bu faktörlerin başarıya etki düzeyleri hesaplanmıştır.
Bu çalışma metoduna göre 3B model başarı sürecine etki eden faktörler fotoğrafların
çekim açıları, fotoğrafların çekim eksenleri, fotoğrafların ışın demeti sisteminde
çekilmesi, detay fotoğraf gerektiren obje özellikleri, obje geometrik özellikleri, ortam
ışık şartları, çevresel faktörler olarak belirlenmiştir. Bu faktörler içerisinde başarıya en
fazla etki eden faktörler fotoğraf çekim açıları, fotoğraf çekim eksenleri, çevresel
faktörler, eser geometrik özellikleridir. Çevresel faktörler içerisinde yer alan
istenmeyen girdi faktörleri ile nesne arasındaki bağ koparılamıyorsa 3B modelin
başarılı olma ihtimali yok denecek kadar düşüktür. Elde edilen sonuçlara göre örnek
bir iş akış şeması oluşturulmuştur.
Koleksiyonlar
- Yüksek Lisans Tezleri [4068]