Özet
Tez çalışmasının 1. Bölümü Giriş kısmından oluşmaktadır. Bu bölümde, İstanbul
kentinin tarihi, kuruluşundan Osmanlılar tarafından fethine kadar olan dönem kısaca
anlatıldıktan sonra, Osmanlı döneminde şehirdeki yerleşim ve devlet işleyiş sistemi
anlatılmıştır. Çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgi verilmiştir.
2. Bölümde, İstanbul Tarihi Yarımada’da yerleşime etki eden faktörler irdelenmiştir.
Bu faktörler, Topoğrafya, varolan yapılı çevre, afetler, sosyo-kültürel gelişim ve
Osmanlı devlet müesseseleri başlıkları altında incelemiştir.
3. Bölümde, Osmanlı devlet müesseselerinin, İstanbul Tarihi Yarımada içindeki
yerleşim alanları araştırılmıştır. Bu bölüm, saraylar ve askeri yerleşim alanları olarak
iki ana başlıkta ele alınmıştır. Saraylar, padişah ve ailesine ait saraylar ile Sadrazam
sarayları olarak iki alt bölümde incelenmiştir. Ardından askeri yerleşim alanları, Eski
Odalar, Yeni Odalar, Cebehane Kışlası, Ağa Kapısı, Yedikule, Pehlivanlar Tekkesi,
Yemiş İskelesi ve Barbaros Evleri alt başlıklarında incelenmiştir.
4. bölümde, İstanbul Tarihi Yarımada’da bulunan yüksek makamlı devlet adamlarına
(Devlet Ricali) ait konak örnekleri, mümkün olduğu kadar eski fotoğraf ve haritalar
gibi görsel verilerle katalog düzeninde anlatılmıştır. Yapıların mimarileri, bunların
zaman içinde uğradığı değişiklikler, eski tabirle “teşkilat-ı dâhiliyesi” denilen iç
bölümleri ve korumacılık açısından, yapıların tarihi süreçte ne kadar korunarak
günümüze gelebildiği ele alınmıştır.
5. ve son bölümde, yapılan çalışmanın genel değerlendirmesi yapılarak, elde edilen
sonuçlar ifade edilmiştir.