Antik çağ konser mekanlarından 20. yüzyıl mekansal müzik konser salonlarına müzik ve mimarlık ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada, müziğin mekânsallık serüveni, antik çağdan günümüze mimarlık ve akustik bilimi ile ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Konser salonlarının akustik niteliklerini mekanın, mimari, hacimsel (geometrik) özellik ve ayrıntıları belirlemektedir. Bu niteliklerin müzik üzerinde belirleyici etkileri bulunmaktadır. Bir konser salonu tasarımı, üç uzmanlık alanıyla doğrudan ilişkilidir. Müzik, mimari ve akustik bilimi. Mimar ve akustik danışmanın öncelikli amacı, müziği dinleyiciye müzikal özellikleri kaybolmaksızın en iyi şekilde verebilecek hacmi tasarlamaktır. 20. yy.'dan bu güne gelişen hacim akustiği disiplini, içinde müzik yapılan salonlarla ilgili beğenilerin nesnel (ölçülebilir) değerlerle örtüştürülmesine yönelik çalışmalarda önemli aşamalar kaydetmiştir. Aynı zamanda 1950 sonrası müzik üretiminde dinleyici ile kurulan doğrudan ilişkinin ve mekansallık olanağının kullanılmasının, konser salonu tasarımını başka bir boyuta taşıması sonucu, tasarlanan mekan ortak bir çalışmanın ürünü haline dönüşmüştür. Bu bağlamda geleneksel konser salonu tasarım kriterleri yerine özgün, besteci, mimar ve diğer uzmanlık alanlarının ortak çalışmasına dayanan yeni konser salonu tasarım kriterleri ve akustik parametreler ortaya çıkmıştır. Müzik, mimarinin mekansal olanaklarından yararlanarak kendini geliştirmiş, özgürleştirmiştir. Konser mekanlarını anlayabilmek için öncelikle müziği anlamak gerekmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde batı müzik tarihi, mimarlık perspektifinden (müzik-mekan-dinleyici/ seyirci ilişkisi üzerinden) incelenmiştir. İkinci bölümde, ses, ilgili temel kavramlar ve akustik bilimi ile ilgili temel parametrelerin gelişimi açıklanmıştır. Birinci bölümde bahsedilen gelişmeler yaşanırken, müzikle doğrudan bağlantılı mimari akustik biliminin doğuşu ve gelişimi incelenmiştir. Üçüncü bölüm, tüm bu ilerleme ve gelişimin özetlenmesini, mekanın müzikte açtığı olanak alanı üzerinden örneklenmesini kapsamaktadır. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Ses, Akustik, Akustik Performans, Akustik Tasarım, Hacim Akustiği, Müzik, Yeni Müzik, Mekan, Konser Salonu, Mimari Akustik, Mekânsal Müzik Sayfa Adedi : 125 Tez Yöneticisi : Yrd. Doç. Dr. Cüneyt DİRİ