İlhan Usmanbaş’n klarinet ve piyano için üç sonatini (Üç Sonatin’in çalgı ve yazı teknikleri bakımından bestecinin diğer klarinet müzikleriyle ele alınması)

Abstract

Bu eser metninde, İlhan Usmanbaş'ın yaratıcılık süreci, müzik dili ve yapıtları ile 1956 tarihli Klarinet ve Piyano İçin Üç Sonatin'inin üzerinde durulmuştur. Bestecinin yapıtlarında kullandığı müzik malzemesi ve bu malzemenin zaman içinde geçirdiği değişikler de bu bağlamdaki karşılaştırmalar yardımıyla dolaylı olarak ortaya konacaktır. Çalışmamızda konu edilen Klarinet ve Piyano İçin Üç Sonatin, adlı yapıtını İlhan Usmanbaş, Paul Hindemith'in Traditional Harmony adlı kitabında yer alan ezgiler üzerine geliştirerek neo-klasik yapıda bestelemiştir. 1950'li yılların sonu, 60'ların başından itibarense besteci raslamsallık öğesinin yoğun olarak kullanıldığı yapıtlara yönelmiştir. İlhan Usmanbaş bestecilik serüvenin de pek çok sanatsal akımdan etkilenmiş, değişik müzik malzemeleri kullanarak birçok yapıt ortaya çıkarmış her zaman yüzünü yeniliklerden yana çevirmiştir. Usmanbaş'ın tüm yaratılarının ortak yönleri, ister neo-klasik akımın diliyle yazılmış olsunlar, ister 12-ton sistemini ya da raslamsallık öğelerini kullanmış olsunlar disiplinli ve titiz bir çalışmanın ürünü olmalarıdır. Çağdaş müziğimizin önemli temsilcilerinden olan Usmanbaş'ın klarinet için yazdığı diğer müziklerden kimilerine de değinerek, besteciyi tarihsel yol alışı içinde görmemiz ve müziklerini de bu süreci göz önünde bulundurarak yorumlamamızın doğru olacağı düşünülmüştür. Bu çalışmada, Klarinet ve Piyano İçin Üç Sonatin'in form analizi yorumculara yol göstermek üzere yapılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Çağdaş Müzik, İlhan Usmanbaş, Klarinet yapıtları, Neo-klasisizm, Raslamsallık.