Ayın İzi 10 / 2001

Abstract

Geçtiğimiz günlerde Atatürk 'ün yepyeni bir devlet için düşündüklerini, çağdaş olmakla ilgili fikirlerini tekrar vurguladık ve gençlere hatırlattık. Atatürk'ün döneminde Türk toplumunun %80'i köylü idi. Türkiye, ekonomik gücü sıfırlanmış, bakımsız, yolsuz, okulsuz bir ülkeydi. O, toplumu değiştirmek istedi ama halk hemen değiştirilemiyor. Bu bir eğitim işidir. Köylüyü, halkı çağdaşlıkla tanıştırmak bunu planlı programlı bir biçimde gerçekleştirmek önderlerin (yöneticilerin) işidir. Atatürk, insan sermayesi yoksa, çağdaşkk taahhüdüne girilemeyeceğini bilmişti. Bu nedenledir ki halkı eğitim için seferber etmiş, Latin harflerini kabul ederek, Anadolu'da yaratacağı "Kültür Devriıni"nin temellerini atmış, bir önder olarak "Millet Mektepleri"ni açmış, tahta başına geçip "baş öğretmen" olmuştur. "Halk Evleri"ni, kurarak "Köy Enstitüleri"nin doğuşunu hazırlayarak topluma nitelikli, üretken insanlar kazandırmak istemiş, çağdaşlaşma yolunda sesleri yıllarca yankılanacak olan eğitim kurumlarını yaratmıştır. Bugün Türkiye'de insanların %60'1 kentlerde yaşamaktadır. Halk artık köyde değildir. Ama halka eğitim kurumlarıyla giden ışıklar, önlerini aydınlatan meşaleler muma dönmüştür. Halka gitmek onun düzeyine inmek demek değildir. Yaşadığı karanlık dünyadan düze çıkarmak, aydınlık bir kafayla dünyayı algılamasını sağlamaktır. Bugün bizler "Halk Evlerini" uzun yıllar yaşatamadığımız, halkın %20'sini hala okur-yazar olmamaya mahkum ettiğimiz için üzülmeliyiz. Köy Enstitülerini işlevsel olduğu dönemlerde yok ettiğimize ve onların yerini alabilecek, eğer kente göçle birlikte insanlar artık köylerde üretken olamıyorlarsa, kentte üretken olabilmelerini ve kente kolay uyum sağlayabilmelerini kolaylaştıracak "Kent Enstitüleri" kurarnadığımıza, Atatürk'ün temelini attığı Cumhuriyete yeni katlar çıkamadığımıza hayıflanmalıyız. Atatürk özgürlük, bağımsızlık ve eşitlik gibi fikirlerin kamusal ve özel alanlarda benimsenmesine ve uygulanmasına özen göstermiş bir düşünce ve eylem adamıydı. Eşitliğin toplumdaki en büyük boyutu olan kadın-erkek eşitliğini, kadınlan vatandaş onuruna yükselterek gerçekleştirmek istemişti. Yeni rejimin başarısı adına toplumun nüfusunun yarısını teşkil eden kadınlar için "olmazsa olmaz" diyerek onları eyleme katmış, peçe altından; pencere arkasından çıkarmış, masa başına oturtmuş, fabrikalarda tezgah başına geçirmiştir. Bugün "kadınlar geride durmalıdır" diyen, ortaçağı hortlatmak isteyen kafalar yetiştiği, eşitsizliğe davetiye çıkarıldığı ve bunu besleyen politikacılar Atatürk Türkiye'sinde yer bulduğu için Atatürk adına ağlarnalıyız. Biz bugün bütün olumsuzluklara rağmen, onun gibi bir modelimiz olduğu için yine de gururlu olmalıyız. O, dün bizim için var olmuş ve yeni bir toplum yaratmıştı. Küçük bir kadroyla büyük işler yaptı. Onun bizim için var oluş boyutu "dün, bugün ve yarın" olacaktır. Biz daha büyük işler yapacağız. Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. !)r. Müzeyyen Güler