Örneklerle Türk resim ve heykel sanatı

Abstract

Türk resim ve heykel sanatı yüzyılı aşan bir süredir, kendini yenileme süreci içine girmiştir. Tarihsel resim sanatımız, minyatür ve hat (kaligrafi) örneklerinden, heykel sanatımızsa, şematik kütle plastiği diye tanımlanan mezar taşı biçimleri ile üsluplanmış figür ya da tezyini kabartma örneklerinden oluşur. Çağdaş sanatımız, bunlardan farklı biçimsel ve teknJk yenilenme eğilimlerinin sayısız örnek verilerini kapsar. Çağdaş Türk resim ve heykel örnekleri, kronolojik tarih sırası izlenerek kendine özgü gelişmesi yönünden kapalı bir çerçeve içinde ele alınabilir. Ancak Türk resim ve heykel sanatçıları, Avrupa ve Amerika'da doğup evrensel yankılar uyandıran çağdaş sanat akımlarından etkilenmişlerdir. Türk sanatçılarından birçoklarının Batının büyük kültür merkezlerinde eğitim görmüş oldukları göz önüne alınırsa, sanatımızdaki yenilenmeyi Türkiye dışı gelişmelerden soyutlamak olanaksızdır. Ne var ki, Türk sanatçılarının hiçbiri Batı taklitçisi değildirler, ulusal bir sanat yaratma iradesinin temsilcileri olarak geleneksel duyarlığımızdan kopmamışlar, onlara evrensel dünya içinde özgün ve ayrıcalı bir yer kazandıran tarihsel yaratış işlevlerinden ayrılmayarak, birer bireyi oldukları Türk toplumuna yabancılaşmamışlardır. . Batı etkilerine karşın, çağdaş Türk resim ve heykel ustaları, doğayı ve toplumu Batılı sanatçılardan farklı görür, farklı yorumlarlar. Gelecekte evrensel düzeyde de etkinlik sağlayabileceklerdir. Çünkü Türkler dış çevrelerden aldıkları etkileri önce özümser, daha sonra dış cevreler üzerinde kendi etkinlik haklarını arama yoluna girerler. Bu Türklerin tarihi boyunca böyle olmuştur. Önümüzdeki aşamalarda sanayileşme, teknik üretim ve düzenli kentsel gelişim olanaklarına kavuşuldukca bunalımların da üstesinden gelinir. İçte toplumun kökleşmiş bütünlüğü ve dışta Türk görsel biçimlerinin etkin bir saygınlığa kavuşabilecekleri güç oluşur. Onurlu, üretici ve etkin bir geleceğin ipuçları, Türk resim ve heykel sanatının doğruca kendi tarihsel biçim iradesinden kaynaklanan çağdaş örneklerinde bir ulusal güç potansiyeli olarak birikmektedir. Bu sergi için, sanatçıların yapıtlarından örnekler, işledikleri tema yada konulara göre sınıflandırıldılar., Ancak bu sınıflandırma sanatçılardan her birinin çeşitli konu ya da temaları işlemedikleri anlamına gelmE:_z. Bu örnek seçimi üslüp özelliklerinin ayrımları ve baglı oldukları gruplaşmaların genel eğilim ortaklığını yansıtması yönünden, çağdaş sanatımız ve sanatçılarımız hakkında öğretici bir fikir vermek amacıyla öngörülmüştür.

Kitap İDGSA 2. Sanat Bayramı kapsamında düzenlenen ‘Fotoğraflarla Türk Resim ve Heykel Sanatı Sergisi’ nedeniyle hazırlanmış ve Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nun değerli katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.